Po badaniach grodziska w Lewiczynie

W lipcu i sierpniu 2024 r. odbyły się badania archeologiczne realizowane przez pracowników i studentów Instytutu Archeologii UŁ, których celem było przebadanie grodziska w Lewiczynie leżącego w gminie Belsk Duży. Badania przeprowadzono z inicjatywy Jakuba Wójcika reprezentującego Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Grójeckiej, którego wsparły Gmina Belsk Duży, Starosta Grójecki, Marszałek Województwa Mazowieckiego oraz szeroka rzesza lokalnych pasjonatów historii. Objęte zostały one dodatkowo patronatem Centrum Nauki Kopernik z Warszawy.

Dalszy opis pod galerią zdjęć.

Numeryczny model terenu dla grodziska w Lewiczynie
Badania georadarowe grodziska
Odwierty próbnikiem udarowym na obszarze wału grodziska
Przekrój przez wewnętrzny wał grodziska
Naczynie z epoki brązu przed wydobyciem
Laboratorium polowe. W trakcie eksploracji wnętrza naczynia z epoki brązu
Księżniczka i Książę
Krzemienny grot strzały i Gabriel niestrudzony eksplorator
Jeden z wielu wykładów na temat zabytków i ich konserwacji
Kolejny z wykładów. Tym razem dla uczniów Szkoły Podstawowej w Lewiczynie

Celem prac było w pierwszej kolejności ustalenie czasu budowy grodziska, a co za tym idzie fundatora tej inwestycji, charakteru zachowanej zabudowy, ocena nawarstwień i ich nasycenia ruchomym materiałem zabytkowym, pobranie próbek do analiz specjalistycznych oraz prospekcja z użyciem georadaru. Prace prowadzono zgodnie z obowiązującymi standardami w tym zakresie, starając się uzyskać maksymalną ilość informacji przy jednoczesnym ograniczeniu działań o charakterze destrukcyjnym. W związku z tym, oprócz 3 wykopów badawczych, wykonano serię odwiertów z użyciem próbników udarowych o średnicy 6 cm, dzięki którym możliwe było poznanie nawarstwień wałów grodziska oraz fosy bez konieczności wykonywania klasycznych wykopów.

W wyniku naszych prac udało się ustalić, że pierwsze ślady osadnictwa na badanym obszarze związane są z wczesną epoką brązu. Z tego okresu pochodzi duże naczynie ceramiczne pełniące najprawdopodobniej funkcję piwniczki oraz rozliczne przedmioty wykonane z krzemienia (w tym niezwykły grot strzały). Druga faza zasiedlenia związana jest już z okresem średniowiecza i przystosowaniem niewielkiego wzniesienia, górującego nad rzeką Kraską do nowych funkcji. Wtedy to wykonano fosę oraz usypano dwie linie wałów, na których stały dodatkowo drewniane konstrukcje obronne. Z tego okresu znaleźliśmy liczne fragmenty ceramiki, klamerki do pasów, gwoździe, fr. noży, grot bełtu. Kres funkcjonowania obiektu przypada najprawdopodobniej na pierwsze lata XVI wieku o czym świadczyć może półgrosz z okresu panowania Aleksandra Jagiellończyka.

Nie oznacza to jednak, że o grodzisku zupełnie zapomniano. Na pewno było ono miejscem odwiedzanym o czym świadczą drobne przedmioty z różnych okresów (monety, pierścionki it.), ale także kule do czarnoprochowej broni palnej (niektóre noszące ślady użycia) oraz łuski i pociski do broni wykorzystującej naboje scalone.

Niemniej ważnym celem badań było zaangażowanie w ich przebieg lokalnej społeczności w tym także dzieci. Przez dwa tygodnie obszar prac odwiedziło ponad 400 osób z czego duża część (głównie dzieci w różnym wieku) uczestniczyła aktywnie w pracach badawczych, nie tylko słuchając przygotowanych prelekcji ale także szukając zabytków z użyciem sit czy wykrywaczy metali.

Sprawozdanie z przebiegu badań archeologicznych oraz linki do programów telewizyjnych znaleźć można na stronie Stowarzyszenia pod adresem https://www.facebook.com/TPGrojec

Obecnie trwają szeroko pojęte prace gabinetowe. W Pracowni Datowania i Konserwacji Zabytków Instytutu Archeologii UŁ zabytki poddawane są procesowi konserwatorskiemu. Jednocześnie przygotowywane są próbki do badań specjalistycznych w tym palinologicznych, archeobotanicznych, zooarcheologicznych i datowania luminescencyjnego oraz radiowęglowego. O wynikach tychże prac będziemy na bieżąco opowiadać na stronach naszego Instytutu.

Oprac. A. Ginter