W numerze:
METODA HISTORYCZNA W PSYCHOLOGII W UJĘCIU IGNACE’A MEYERSONA. LEKCJA Z DUCHA NIETZSCHEAŃSKIEJ FILOLOGII DLA BADANIA LUDZKIEJ RÓŻNORODNOŚCI W CZASIE I KULTURZE
Corentin Heusghem
W odróżnieniu od współcześnie dominujących szkół psychologicznych podejście Ignace’a Meyersona wnosi do psychologii podejście historyczne i kulturowe. Tym samym oferuje alternatywny sposób rozumienia ludzkiej psychiki. Przyjmując za Nietzschem, że filologia jest sztuką i metodą dobrego interpretowania pokażę, jak Meyerson dokonuje filologiczno-krytycznej lektury prac kilku socjologów, którzy stosowali podejście historyczne i kulturowe, ale pozostawili psychologię poza obszarem swoich zainteresowań. Tak więc konfrontacja z Durkheimem, Lévy-Bruhlem i Nietzschem pozwoli wydobyć specyfikę metody historycznej Meyersona, a także uwypuklić jego koncepcję psychologii w opozycji do socjologii i genealogii. Uznanie kulturowego i historycznego wymiaru psychologii, ale też psychologicznego wymiaru kultury, musi prowadzić do interdyscyplinarności, gdyż wszystkie nasze koncepcje i pojęcia są usytuowane kulturowo i historycznie i muszą być rozpatrywane w sposób skontekstualizowany.
GILLES DELEUZE – DZIEŁO-ŻYCIE. BIOGRAFIA INTELEKTUALNA
Bogdan Banasiak
Tekst jest biografią intelektualną współczesnego filozofa francuskiego, Gillesa Deleuze’a. Uwzględnia ona jego inspiracje filozoficzne, przyjaźnie, a przede wszystkim wszystkie publikacje, wzmiankując ich problematykę. Przede wszystkim jednak pokazuje sylwetkę człowieka, który, nie mogąc z powodów zdrowotnych robić tego, czemu poświęcił życie, tj. myśleć, pisać i uczyć, popełnił samobójstwo. Finalnie zaś odnotowuje recepcję tego aktu we francuskim środowisku filozoficznym. W sumie tekst jest wspomnieniem o wielkim filozofie oraz hołdem dla jego dzieła-życia.
NIEWOLNICTWO, NEOLIBERALIZM, NEKROPOLITYKA. DZIENNE I NOCNE CIAŁA DEMOKRACJI
Mateusz Pietryka
Artykuł podejmuje próbę zbadania współczesnego kryzysu demokracji liberalnej, osadzając go w kontekście spuścizny kolonialnej oraz trwającej dominacji ekonomicznej krajów Zachodu. Tekst śledzi powstanie idei praw człowieka i wolnego handlu, łącząc je z praktykami niewolnictwa i wyzysku podbijanych terytoriów. Autor analizuje poglądy oświeceniowych filozofów na temat niewolnictwa i kolonializmu i przedstawia ekonomiczny wpływ tych zjawisk na rozwój krajów europejskich. Tekst przechodzi następnie do analizy obecnych międzynarodowych stosunków gospodarczych, aby pokazać, że brak równowagi sił między krajami bogatymi a rozwijającymi się prowadzi do wyzysku tych drugich. Argumentuje też, że zarówno kolonialne korzenie, jak i współczesne nierówne stosunki handlowe leżą u podstaw obecnego wzrostu populizmu i ksenofobii w krajach liberalno-demokratycznych. Głównym motywem przewodnim pracy jest zaproponowana przez Mbembe koncepcja solarnego i nocnego ciała demokracji: ciągłe przeplatanie się wewnętrznego rozkwitu gospodarczego i kulturowego ze wzrostem nierówności, populizmu i niedemokratycznych praktyk.
KAZIMIERZ LEWY: ZAPOMNIANY POLSKI FILOZOF ANALITYCZNY Z CAMBRIDGE
Marta Brewer
Kazimierz Lewy (1919 – 1991) był urodzonym i dorastającym w Polsce filozofem analitycznym związanym z Uniwersytetem w Cambridge. Pozostawił po sobie jedną książkę, Meaning and Modality („Znaczenie i modalność”) wydaną w 1976 r. oraz kilkanaście artykułów i recenzji. Przez swoich uczniów pamiętany jest jako wyjątkowy dydaktyk. Niniejszy artykuł stanowi refleksję nad tym, czy Lewego można jednak nazwać filozofem zapomnianym, który być może zasługuje na szersze ujęcie w kartach historii polskiego wkładu w filozofię analityczną. W tym celu autorka prezentuje i dokonuje analizy 15 artykułów Lewego wydanych w latach 1937 – 1964, które zostały podzielone na cztery kategorie tematyczne: tematykę związaną z uzasadnianiem zdań empirycznych, tematykę epistemologiczną inną niż uzasadnianie, zagadnienia semiotyczne oraz problematykę z zakresu logiki lub teorii mnogości.